التفهیم
لاوائل صناعه التنجیم، کتابی به زبان فارسی از ابوریحان بیرونی است. وی این کتاب
را به روش پرسش و پاسخ و به صورتی که درکش برای نوآموزان علوم آسان باشد، در سال
۴۲۰ ق. نگاشته است. این کتاب دربرگیرنده چهار علم اصلی یعنی هندسه، حساب، هیئت و
نجوم و یک فن فرعی یعنی اسطرلاب است. این کتاب تنها اثری است که بیرونی به زبان
فارسی نوشته است و کهنترین متن فارسی در ریاضیات و نجوم است. بیرونی کتاب را به
درخواست ریحانه دختر حسین یا حسن خوارزمی به رشته تحریر درآورد و در آن به تاریخ،
آداب و رسوم، ایام معروف و گاه‌شماری ایرانیان پرداخت. نسخه ثبت شده در فهرست
ملی برنامه حافظه جهانی، کهنترین نسخه دست‌نویس فارسی التفهیم است که در سال ۵۳۸ ق. کتابت شده و کم‌تر از صد سال با وفات ابوریحان فاصله دارد. این کتاب، نخستین
بار در سال ۱۳۱۸ ش. به کوشش جلال‌الدین همائی به چاپ رسید.
| جزییات اثر |
| تاریخ ثبت در فهرست ملی حافظه جهانی |
1388 |
| دوره / پدیدآور |
قرن 5 / ابوریحان بیرونی |
| تاریخ ثبت در فهرست جهانی حافظه جهانی |
2011 |
| پیشنهاد دهنده/ محل نگهداری |
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی |
